Sổ sách kế toán là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh, giúp theo dõi tình hình tài chính, quản lý thu chi và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về thuế. Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh cần duy trì sổ sách kế toán phù hợp với quy mô và loại hình kinh doanh của mình.
- Cơ sở pháp lý
Quy định về sổ sách kế toán đối với hộ kinh doanh được điều chỉnh bởi:
- Luật Kế toán 2015.
- Thông tư 88/2021/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán áp dụng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
- Nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp.
- Đối tượng áp dụng
Hộ kinh doanh có nghĩa vụ duy trì sổ sách kế toán nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai (thay vì khoán).
- Hộ kinh doanh có quy mô lớn, sử dụng trên 10 lao động hoặc có doanh thu hàng năm từ 10 tỷ đồng trở lên (theo quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC).
- Các loại sổ sách kế toán hộ kinh doanh cần duy trì
Tùy vào phạm vi và loại hình hoạt động, hộ kinh doanh có thể cần duy trì các loại sổ sách kế toán sau:
- Sổ theo dõi doanh thu, chi phí
- Ghi chép đầy đủ các khoản thu từ hoạt động kinh doanh và các chi phí phát sinh (tiền hàng, thuê mặt bằng, tiền lương nhân viên, v.v.).
- Đây là cơ sở để tính toán lợi nhuận và nghĩa vụ thuế.
- Sổ quỹ tiền mặt
- Ghi lại các giao dịch thu, chi liên quan đến tiền mặt của hộ kinh doanh.
- Phải đảm bảo số liệu trong sổ khớp với thực tế tiền mặt tại quỹ.
- Sổ theo dõi công nợ (nếu có)
- Theo dõi các khoản nợ phải thu và phải trả với khách hàng, nhà cung cấp.
- Hữu ích trong việc quản lý tài chính, tránh thất thoát vốn.
- Sổ kho (nếu kinh doanh hàng hóa)
- Ghi chép tình trạng xuất, nhập và tồn kho hàng hóa.
- Cần đảm bảo tính chính xác để phục vụ công tác kiểm kê định kỳ.
- Quy định về cách ghi chép và bảo quản sổ sách
- Ghi chép đầy đủ, trung thực: Các giao dịch kinh tế phát sinh cần được ghi lại chính xác, không tẩy xóa, chỉnh sửa.
- Bảo quản sổ sách trong thời gian tối thiểu 10 năm (theo quy định tại Luật Kế toán).
- Chứng từ kèm theo: Mọi ghi chép trong sổ sách phải có hóa đơn, chứng từ hợp lệ đi kèm (ví dụ: hóa đơn bán hàng, phiếu thu, phiếu chi).
- Trách nhiệm kê khai và báo cáo thuế
Hộ kinh doanh duy trì sổ sách kế toán có trách nhiệm kê khai và nộp các loại thuế sau
- Thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nếu áp dụng phương pháp kê khai.
- Cơ quan thuế có quyền kiểm tra sổ sách, chứng từ của hộ kinh doanh để xác minh tính chính xác của số liệu kê khai.
- Chế tài đối với việc không duy trì sổ sách kế toán
Hộ kinh doanh không duy trì hoặc ghi chép sổ sách kế toán không đầy đủ sẽ phải chịu các chế tài theo quy định pháp luật, bao gồm:
- Xử phạt hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế).
- Bị truy thu thuế hoặc áp dụng phương pháp ấn định thuế nếu cơ quan thuế không thể xác minh được doanh thu, chi phí.
- Lợi ích của việc duy trì sổ sách kế toán
- Quản lý tài chính tốt hơn: Hiểu rõ tình hình thu chi và lợi nhuận của hoạt động kinh doanh.
- Hạn chế rủi ro pháp lý: Tránh bị phạt do vi phạm quy định pháp luật.
- Dễ dàng tiếp cận vốn vay: Ngân hàng thường yêu cầu hộ kinh doanh cung cấp sổ sách kế toán khi xét duyệt khoản vay.
Nếu bạn cần hỗ trợ về thủ tục kế toán – thuế hoặc giải đáp thắc mắc pháp lý trong quá trình hoạt động, hãy liên hệ ngay với Công ty Luật TNHH I&WE để được giải đáp:
- 📍 Địa chỉ: Số 44, Ngõ 897 đường Giải Phóng, phường Giáp Bát, quận Hoàng Mai, Hà Nội
- 📱 Hotline: 092924024 – Email: iwe.lawfirm@gmail.com
